Sakine Ahundzade

Sakine Ahundzade
Sakine Ahundzade
Doğum	1865; Kuba
Ölüm	1927; Kuba
Eğitim	Kuba
Meslek	Öğretmen ve oyun yazarı

Sakine Mirza Heybet kızı Ahundzade (Azerice: Səkinə Axundzadə) (1865 Kuba – 1927 Kuba) Azeri oyun yazarıdır. Azerbaycan edebiyatının bilinen ilk kadın oyun ve drama yazarıdır.^[1]

Hayatı ve katkıları

Sakine Ahundzade, Fada müstear adıyla yazan bir şair olan babası tarafından evde eğitim gördü. Daha sonra Kuba'da laik eğitim kurma girişimleri trajik bir şekilde sonuçlandı: Dini fanatikler Ahundzade'nin kocasını öldürdü.^[2] Kendisi de Bakü'ye (bugünkü Azerbaycan'ın başkenti) kaçtı ve burada 1901 yılında kurulan İmparatoriçe Alexandra Rus Müslüman Yatılı Kız Okulu'nda Azerice, edebiyat ve din bilgisi dersleri veren ilk öğretmenlerden biri oldu.^[3] Okul, tüm Rusya İmparatorluğu'nda Müslüman kızlar için ilk laik okul olduğu için önemli bir atamaydı. Okul Azeri petrol patronu Zeynelabidin Tağıyev finanse ettiği için açılmıştı ve okulun adını Czarina Alexandra'ya yazdığı mektuptan aldığı söyleniyor. Yerel tiyatro da Tağıyev tarafından finanse edildi.^[4]

Kariyerine o okulda bir tiyatro kulübü kurarak ve oyunlarını öğrencilerin sahne performansına uyarlayarak oyun yazarı olarak başladı. Elmin manfaati ("Bilimin Yararı") adlı ilk oyunu ilk kez 1904'te sahnelendi. Başarılı performanstan cesaret alan Ahundzade, daha fazla oyun yazmaya devam etti; aralarında Hagg soz aji olar ("Gerçek Acıtır") ve Galin va gayinana ("Gelin ve Kayınvalidesi"). Bu bir değişim dönemiydi, 1901'de Bakü, peçesiz ilk kadın aktrisleri görmüştü. Çarlık hükûmetinin daha liberal bir yaklaşımının ardından, kadınlar tarafından ve kadınlar için yazılan ilk dergi gibi özgürlükler 1911'de görüldü. Sakine ilk feminist oyun yazarı^[4] olarak tanınacaktı ve birçok oyununda Azeri kadınların kötü durumuyla ilgilenecekti.^[5]

1911'de Huseyn Arablinski, Akhundzadeh'in Namık Kemal'in Zavallı Çocuk oyununun yeni versiyonunu sahneledi. Kısa süre sonra Kafkasya dışındaki amatör tiyatrolarda sahnelenmeye başladı. 1919'dan ölene kadar Arablinski ile ve 1917-1922'de Abbas Mirza Şerifzade ile çalışmaya devam etti. Nihayet 1917'de, Ahundzade'nin Zulmun natijasi'si (Léo Delibes'in Lakmé operasına dayanan "Kötülüğün Sonucu") Bakü'deki Tağıyev Tiyatrosu'nda (bugünlerde Azerbaycan Devlet Müzikal Komedi Tiyatrosu) sahnelendi. Gösteri büyük bir başarıydı ve Ahundzade'ye ün kazandırarak tarihteki ilk kadın Azeri oyun yazarı olarak tanınmasına yol açtı.^[6]

Sakine Ahundzade aynı zamanda roman yazmasıyla da tanınırdı. 1918'de Shahzadeh Abulfaz va Rana khanim adlı romanını yayınladı. Roman 260 hemistişten oluşan şiirsel dizeler içeriyordu.^[6]

Kaynakça

^ (Azerice) 130 Years of the Three Centuries 21 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Ilham Rahimli
^ Fuad Akhundov. Educating Women to Educate a Nation. UNDP, 2007; p. 110.
^ Women in Culture and the Arts 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Azerbaijan Gender Information Portal
^ ^a ^b Azeri Women in Transition: Women in Soviet and Post-Soviet Azerbaijan By Farideh Heyat 12 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2002 Routledge accessed 20 October 2007
^ Azeri Women in Transition: Women in Soviet and Post-Soviet Azerbaijan. Psychology Press. 2002. ss. 69-. ISBN 978-0-7007-1662-3. 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
^ ^a ^b Women, Beauty and Sanctity by Sabir Ganjali. Azerbaijan Publishing House, 2001

[1] (Azerice) 130 Years of the Three Centuries 21 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Ilham Rahimli

[2] Fuad Akhundov. Educating Women to Educate a Nation. UNDP, 2007; p. 110.

[3] Women in Culture and the Arts 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Azerbaijan Gender Information Portal

[fem-4] Azeri Women in Transition: Women in Soviet and Post-Soviet Azerbaijan By Farideh Heyat 12 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2002 Routledge accessed 20 October 2007

[Heyat2002-5] Azeri Women in Transition: Women in Soviet and Post-Soviet Azerbaijan. Psychology Press. 2002. ss. 69-. ISBN 978-0-7007-1662-3. 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.

[ganjali-6] Women, Beauty and Sanctity by Sabir Ganjali. Azerbaijan Publishing House, 2001

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]